Cơ hội và thách thức của gốm sứ Việt Nam trên sân chơi toàn cầu
Ngành gốm sứ Việt Nam đặc biệt là tại Làng gốm Bát Tràng (Hà Nội) đang đứng trước ngã rẽ chuyển mình khi hội nhập sâu hơn với thị trường quốc tế. Gốm Bát Tràng, với hơn 600 năm lịch sử làm gốm truyền thống, được xem là biểu tượng của nghề gốm sứ Việt.
Các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng trưng bày tại Hội chợ Mùa Thu 2025 thu hút khách tham quan bởi họa tiết tinh xảo, màu men đặc trưng và phong cách thiết kế kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Ảnh: Quỳnh Trang
Theo các số liệu công bố, ngành sản xuất gốm sứ Việt Nam đang đối mặt với áp lực cạnh tranh lớn từ các quốc gia có chi phí thấp hơn và quy mô sản xuất lớn hơn.
Việt Nam hiện có khoảng 14 làng nghề gốm sứ truyền thống, trong đó Bát Tràng là đại diện tiêu biểu. Tuy nhiên, sản phẩm gốm Việt vẫn đang phải cạnh tranh gay gắt với các quốc gia có ngành công nghiệp gốm phát triển mạnh như Trung Quốc và Thái Lan, cả về quy mô sản xuất lẫn khả năng chiếm lĩnh thị trường xuất khẩu.
Về chất lượng và thương hiệu, gốm Bát Tràng đã có mặt trên thị trường quốc tế từ những năm 1990, xuất khẩu đều đặn sang các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, để nâng cao giá trị xuất khẩu và xây dựng thương hiệu gốm Việt có sức cạnh tranh toàn cầu, ngành gốm vẫn còn nhiều việc phải làm.
Những chiếc bình gốm sứ Bát Tràng với họa tiết công, phượng, thuyền buồm và sắc men rực rỡ thể hiện kỹ thuật vẽ tay tinh xảo cùng tư duy sáng tạo của nghệ nhân Việt, mang đậm hồn cốt văn hóa truyền thống. Ảnh: Quỳnh Trang
Theo giới chuyên gia, công nghệ chế tác và thiết bị nung của nhiều cơ sở sản xuất vẫn chưa đạt chuẩn quốc tế, khiến chất lượng sản phẩm thiếu tính đồng nhất. Công tác quản lý thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và bao bì vẫn là “điểm yếu cố hữu”, trong khi khả năng thiết kế và sáng tạo mẫu mã là yếu tố quyết định trong thị trường cao cấp vẫn còn hạn chế. Chính những rào cản này khiến gốm Việt dù có tiềm năng và tay nghề tinh xảo, vẫn chưa thể vươn lên thành thương hiệu mạnh trên bản đồ xuất khẩu thế giới.
Như vậy, dù sở hữu bề dày lịch sử, nguồn nguyên liệu phong phú và tay nghề thủ công tinh xảo, gốm sứ Việt Nam vẫn mới dừng lại ở tiềm năng, chưa thực sự bứt phá để trở thành một ngành có thực lực dẫn đầu và thương hiệu mạnh trên thị trường quốc tế.
Bệ đỡ cho thương hiệu gốm Việt
Với quyết tâm xây dựng thương hiệu “Bát Tràng - 1000 năm truyền thống”, Hội chợ Mùa Thu 2025 là dịp để làng gốm thể hiện: Chất lượng sản phẩm, khả năng đáp ứng đơn hàng xuất khẩu và trí tuệ sáng tạo trong mẫu mã.
Bên cạnh đó, việc tham gia sự kiện quy mô toàn quốc đồng nghĩa với việc mở rộng mạng lưới phân phối, tiếp cận nhà nhập khẩu và khách hàng quốc tế vốn thường chỉ nhìn thấy gốm Việt qua kênh trực tuyến hoặc trung gian.
Chi tiết bình gốm dát vàng tinh xảo mang chữ “Phúc” biểu tượng cho sự sung túc và may mắn, thể hiện trình độ thủ công bậc thầy cùng tinh thần sáng tạo của nghệ nhân Bát Tràng trong thời kỳ hội nhập. Ảnh: Quỳnh Trang
Việc khách hàng và đối tác quốc tế được trực tiếp chiêm ngưỡng, cầm nắm và trải nghiệm sản phẩm không chỉ giúp họ cảm nhận rõ hơn chất lượng và tinh thần thủ công của gốm Việt, mà còn tăng cường niềm tin và củng cố giá trị thương hiệu trong mắt người tiêu dùng toàn cầu.
Tuy nhiên, để hội chợ thực sự trở thành bước ngoặt, các chuyên gia khuyến nghị cần cải thiện tiêu chuẩn kiểm định, đăng ký thương hiệu và phát triển kênh xuất khẩu chuyên nghiệp. Nếu làm tốt, gốm Việt không chỉ là “nhà sản xuất” mà sẽ trở thành “thương hiệu Việt Nam” được thế giới biết đến.
Những sản phẩm gốm sứ Bát Tràng được trưng bày tại Hội chợ Mùa Thu 2025 gây ấn tượng bởi hoa văn tinh tế, màu men sang trọng và kỹ thuật chế tác thủ công mang đậm dấu ấn nghệ nhân Việt. Ảnh: Quỳnh Trang
“Hội chợ không chỉ là nơi để bán hàng, mà là dịp để kể câu chuyện về gốm Việt, câu chuyện về bàn tay người thợ gìn giữ lửa nghề, về nguồn đất Bát Tràng trăm năm hun đúc hồn cốt dân tộc, và về sự hòa quyện giữa truyền thống và thiết kế đương đại. Giá trị thật của gốm Việt không nằm ở giá bán, mà ở niềm tự hào khi mỗi sản phẩm mang trong mình dấu ấn văn hóa và tinh thần sáng tạo Việt Nam”, đại diện sứ Quốc Phương - Bát Tràng Xưa bày tỏ.
Bộ ấm chén gốm men tro và các sản phẩm gia dụng Bát Tràng mang vẻ mộc mạc, gần gũi nhưng vẫn tinh tế, thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và thẩm mỹ hiện đại trong đời sống Việt. Ảnh: Quỳnh Trang
Trong nền kinh tế số, giá trị của sản phẩm thủ công không chỉ nằm ở nguyên liệu hay tay nghề, mà nằm ở thương hiệu, câu chuyện và trải nghiệm khách hàng quốc tế. Với gốm Bát Tràng, nếu chúng ta biết “kể” tốt hơn, từ làng nghề truyền thống đến kênh xuất khẩu hiện đại thì mỗi chiếc bình, mỗi bộ chén bát không chỉ là hàng hóa mà là đại diện cho “Việt Nam sáng tạo” trên thị trường thế giới.
Nhìn một cách tổng thể, Hội chợ Mùa Thu 2025 không chỉ là nơi quảng bá sản phẩm, mà còn là cơ hội vàng để gốm sứ Việt Nam chuyển mình từ tiềm năng sang thực lực, khẳng định vị thế trên thị trường xuất khẩu quốc tế. Nếu biết tận dụng thời điểm này để đầu tư vào chất lượng, thiết kế và thương hiệu, gốm Việt hoàn toàn có thể vươn lên thành biểu tượng văn hóa - kinh tế, ghi dấu ấn xứng đáng trên bản đồ gốm sứ toàn cầu.
