Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025 trở thành điểm hẹn để lan tỏa giá trị văn hóa và tạo động lực phát triển kinh tế cho các làng nghề truyền thống. Với Hợp tác xã Dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch Chiềng Châu, đây là dịp để họ khẳng định bản sắc người Thái trên hành trình vươn ra thị trường lớn.
Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với bà Hà Thị Toán, đại diện Hợp tác xã Dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch Chiềng Châu (tỉnh Phú Thọ) xung quanh câu chuyện đưa sản phẩm dệt của hợp tác xã đến với Hội chợ Mùa Thu.
Gian hàng của Hợp tác xã Dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch Chiềng Châu tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025. Ảnh: Phong Lâm.
- Tham gia Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, bà đánh giá như thế nào về ý nghĩa của hội chợ đối với các làng nghề truyền thống nói chung và với Hợp tác xã Dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch Chiềng Châu trong giới thiệu sản phẩm đến người tiêu dùng?
Bà Hà Thị Toán: Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025 thực sự là một cơ hội quý. Với các làng nghề truyền thống như chúng tôi, đây còn là dịp để được nhìn lại mình, lắng nghe người tiêu dùng, hiểu thị trường cần và kỳ vọng gì ở sản phẩm thủ công Việt Nam. Hợp tác xã Dệt thổ cẩm và Dịch vụ du lịch Chiềng Châu chúng tôi được Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ mời tham gia và là đơn vị duy nhất mang sản phẩm thủ công của tỉnh đến hội chợ, thể hiện sự ghi nhận của địa phương đối với nỗ lực giữ nghề và phát triển kinh tế cộng đồng.
Thông qua hội chợ, chúng tôi kết nối được với nhiều đối tác, du khách và những người quan tâm đến văn hóa bản địa. Các sản phẩm thổ cẩm còn mang trong mình câu chuyện văn hóa, dấu ấn của người Thái vùng Chiềng Châu.
Được vinh dự có mặt tại hội chợ giống như mở thêm một cánh cửa để văn hóa đi xa hơn, khơi dậy niềm tự hào của bà con và củng cố niềm tin con đường mình chọn là đúng, dù vất vả.
Chị Hà Thị Toán vừa làm vừa giới thiệu về các quy trình tạo nên một sản phẩm thổ cẩm. Ảnh: Phong Lâm.
- Nghề dệt thổ cẩm của Chiềng Châu có gì đặc biệt và những sản phẩm của hợp tác xã hiện nay đang được thương mại hoá như thế nào, thưa bà?
Bà Hà Thị Toán: Hợp tác xã Chiềng Châu (nay thuộc xóm Chiềng Châu, xã Mai Hạ, tỉnh Phú Thọ). Chúng tôi có 19 thành viên chính thức và có khoảng 36 người làm chính. Điều đặc biệt là hầu hết chị em người Thái đã biết dệt từ lâu, khi vào hợp tác xã, chúng tôi lại được tiếp cận thêm những thiết kế mới, kiến thức về may đo và hoàn thiện sản phẩm theo thị trường hiện đại.
Mỗi sản phẩm thủ công là một hành trình công phu. Quy trình gồm dệt vải, may, thêu. Đối với hoa văn phức tạp, mỗi ngày chỉ dệt được khoảng một mét vải. Khi dệt xong, vải được chuyển sang khâu may tạo phom sản phẩm rồi đến tổ thêu hoàn thiện chi tiết cuối cùng. Chúng tôi có ba tổ chính: Tổ dệt, tổ may, tổ thêu. Mỗi khung dệt, mỗi đường kim mũi chỉ đều là thời gian, là mắt, là tay và trái tim của người thợ.
Chúng tôi có các sản phẩm đa dạng, từ thú nhồi bông, túi xách đến quần áo, áo dài thổ cẩm. Mức giá cũng phù hợp với tính thủ công: Thú nhỏ 140.000 đồng, thú lớn đến 250.000 đồng; túi từ 450.000 đến 500.000 đồng; áo dài khoảng 1 triệu đồng. Từ 2021, chúng tôi nhận được hỗ trợ máy móc và tập huấn từ dự án JICA của Nhật Bản, giúp tăng năng suất, cải tiến mẫu mã và nâng thu nhập cho các thành viên. Hiện sản phẩm được tiêu thụ chủ yếu tại Hà Nội, ngoài ra còn có các khách hàng lớn ở Đà Nẵng và Sa Pa.
Điểm tự hào là từ 2021 là sản phẩm quà tặng của hợp tác xã đã đạt OCOP 4 sao, dòng may mặc đạt OCOP 3 sao; minh chứng cho chất lượng và nỗ lực không ngừng của chị em trong hợp tác xã.
Các sản phẩm của Hợp tác xã Dệt thổ cẩm và Du lịch Chiềng Châu với tạo hình con vật được bày bán tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025.
- Trong thời gian tới, hợp tác kỳ vọng gì và cần sự hỗ trợ như thế nào để nghề tiếp tục phát triển bền vững, thưa bà?
Bà Hà Thị Toán: Khó khăn lớn nhất của chúng tôi hiện nay là mặt bằng sản xuất. Hợp tác xã chưa có đất riêng, phải thuê đất của dân nên chỉ có chỗ cho khoảng 14 đến 15 khung dệt, hơn chục máy may và khu nhận hàng gia công. Không gian chật nên chúng tôi không thể mở rộng sản xuất, cũng chưa thể phát triển mạnh dịch vụ du lịch trải nghiệm như mong muốn. Trong khi đó, khách du lịch về Mai Châu và vùng lân cận thường rất thích trải nghiệm văn hóa, đặc biệt là học thêu và dệt.
Chúng tôi mong được tạo điều kiện tiếp cận quỹ đất 5% của xã để xây dựng khu trưng bày và khu trải nghiệm nghề quy củ hơn. Có không gian, chúng tôi tin rằng hợp tác xã có thể đón nhiều đoàn du lịch, tạo thêm việc làm cho phụ nữ địa phương, giảm cảnh thừa lao động nhưng thiếu việc làm. Như hiện nay, đôi khi chúng tôi phải nhận thêm hàng gia công từ doanh nghiệp ở Bắc Ninh để đảm bảo thu nhập cho chị em.
Chúng tôi cũng kỳ vọng sẽ có thêm nhiều sự kiện xúc tiến thương mại và quảng bá văn hóa như Hội chợ Mùa Thu. Mỗi lần được tham gia một sự kiện lớn, chúng tôi như được tiếp thêm sức mạnh, được lắng nghe, được nhìn ra thị trường rộng lớn hơn và được kết nối.
Nếu những sân chơi như vậy xuất hiện thường xuyên, làng nghề truyền thống sẽ luôn giữ được lửa nghề và có cơ hội vươn xa, đưa thổ cẩm Chiềng Châu chinh phục các thị trường lớn hơn, bền vững hơn.
Xin trân trọng cảm ơn bà!
Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025 là sự kiện kinh tế - văn hóa có quy mô quốc gia, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND Thành phố Hà Nội, Tập đoàn Vingroup cùng các bộ, ngành và địa phương tổ chức.
