Sắc mềm của nón lá giữa không gian Hội chợ Mùa Thu
Giữa không gian rực rỡ sắc màu tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, diễn ra ở Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC, Đông Anh, Hà Nội), gian hàng nón lá truyền thống của gia đình bà Phạm Thị Vấn (thôn Liên, Thanh Oai, Hà Nội) nổi bật như một điểm nhấn mềm mại giữa không gian giao thương, xúc tiến thương mại hiện đại, mang nét tinh khôi và đậm đà hồn Việt.
Chiếc nón quai thao bản lớn gây sự chú ý với nhiều du khách khi tới thăm quan Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025. Ảnh: Thanh Thảo.
Ngay từ lối đi chính dẫn vào khu trưng bày, gian hàng đã gây ấn tượng mạnh với khách tham quan bởi cách bài trí hài hòa, duyên dáng. Nổi bật nhất là chiếc nón quai thao khổng lồ, được trang trí tỉ mỉ với những bông hoa sen hồng điểm xuyết trên nền nón trắng, gợi cảm giác vừa thanh thoát, vừa gần gũi. Nhiều du khách dừng lại, say mê ngắm nhìn, chụp ảnh lưu niệm như để giữ lại chút hồn quê Việt giữa không gian hội chợ hiện đại.
Nón lá là vật dụng được lựa chọn của nhiều đối tượng khách hàng, trong đó có các sư cô. Ảnh: Thanh Thảo.
Không chỉ có chiếc nón quai thao khổng lồ, gian hàng của bà Vấn còn trưng bày hàng chục mẫu nón lá truyền thống với nhiều kích cỡ, kiểu dáng và chất liệu khác nhau. Có chiếc được làm từ lá cọ già, loại lá đã qua nắng gió, bền chắc và dẻo dai. Có chiếc lại được tạo nên từ lá sen hay những đốt tre mỏng được dát thủ công, ghép thành mặt nón độc đáo. Những đường kim mũi chỉ đều tay, tinh tế. Từng lớp lá, từng sợi cước được ghép khéo léo, phơi lên dưới nắng tạo nên sắc óng nhẹ như ánh lụa.
“Nón lá ghép xương” là một sản phẩm mới trong hơn 2 năm trở lại đây của làng Chuông. Ảnh: Thanh Thảo.
Người xem không chỉ ấn tượng bởi vẻ đẹp của nón mà còn cảm nhận rõ nét sự tỉ mỉ và tài hoa của người thợ làng Chuông, nơi đã gắn bó với nghề làm nón hàng trăm năm. Truyền rằng từ thời Thăng Long - Hà Nội còn gọi là đất Kinh kỳ, làng Chuông đã nổi danh với những chiếc nón tròn vành, trắng tinh, nhẹ mà bền, được đưa đi khắp các chợ quê Bắc Bộ. Qua bao thăng trầm, dù đô thị hóa lan rộng, tiếng chẻ tre, ép lá, khâu nón vẫn vang đều mỗi sớm chiều nơi làng nhỏ.
Gian trưng bày thu hút với nhiều kiểu nón lá với nhiều mẫu mã khác nhau. Ảnh: Thanh Thảo.
Giữ lửa làng nghề từ tình yêu của mẹ
Trong gian hàng, bên cạnh những sản phẩm tinh xảo là Lê Thị Thu Hà, cô gái trẻ đôi mươi, con gái bà Phạm Thị Vấn luôn nở nụ cười tươi khi giới thiệu từng mẫu nón cho khách. Hà chia sẻ, mẹ cô thường gọi dòng sản phẩm mới của gia đình là “nón lá ghép xương”, một kiểu nón được làm cầu kỳ hơn nón lá truyền thống.
Cận cảnh nón lá truyền thống (chóp cao hơn) và nón lá ghép xương (chóp thấp và vành rộng hơn). Ảnh: Thanh Thảo.
“Những chiếc nón này được ghép rất tỉ mỉ từ các gân lá. Chính vì thế mà độ bền cao hơn nhiều so với nón trắng thông thường. Lá già, loại lá chịu nắng chịu sương, khi làm nón vừa chắc vừa không bị phai màu theo thời gian”, Hà nói, tay nhẹ nhàng vuốt trên mặt nón như thể đang chạm vào ký ức của những mùa nắng gió quê nhà.
Cô gái trẻ Lê Thị Thu Hà giữ lửa nghề làm nón lá truyền thống bằng tình yêu của mẹ. Ảnh: Thanh Thảo.
Theo Thu Hà, chất liệu nón là lá cỏ, nhưng tùy từng vùng thổ nhưỡng mà đặc trưng của nón sẽ khác nhau. “Nón làng Chuông bền chắc và hơi nặng hơn nón ở các làng nghề khác. Đó chính là dấu ấn riêng mà người làng em vẫn giữ suốt bao đời nay”, cô chia sẻ.
Các mẫu nón lụa nhiều màu sắc, hoa văn phù hợp với xu hướng của giới trẻ. Ảnh: Thanh Thảo.
Nói về con đường gắn bó với nghề, Hà tâm sự: “Mẹ em chưa được công nhận là nghệ nhân, nhưng vì yêu nghề mà bà vẫn miệt mài làm nón mỗi ngày. Em sinh ra trong tiếng róc róc của dao chẻ tre, tiếng gõ vành nón, nên cái nghề này ngấm vào mình lúc nào không hay. Đến khi lớn, em chọn theo nghề như một lẽ tự nhiên”.
Một chiếc nón lá được làm hoàn toàn bằng lá sen. Ảnh: Thanh Thảo.
Cô gái trẻ nói rằng, trong thời buổi hiện đại, giữ nghề không dễ, nhưng chính tình yêu với truyền thống đã khiến cô không bỏ cuộc. “Em muốn giữ lửa cho làng nghề vì thấy rằng nó đang dần mai một. Em nghĩ những gì đã là hồn cốt của dân tộc thì mình phải gìn giữ và phát triển”, Hà nói.
Mẫu nón quai thao và nón lá truyền thống. Ảnh: Thanh Thảo.
Không chỉ kế thừa, Hà còn cải tiến mẫu mã để nón làng Chuông trở nên gần gũi hơn với giới trẻ. “Gia đình em làm thêm cả dòng nón lụa, nhiều màu sắc, có hoa văn, in chữ Việt Nam, in hình các địa danh như Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hồ Gươm, Cột cờ Hà Nội… để giới thiệu với bạn bè quốc tế. Tháng trước em mang sản phẩm sang Nhật Bản và Ý, các bạn ở đó rất yêu thích hình ảnh Việt Nam qua chiếc nón cờ đỏ sao vàng”, Hà kể đầy tự hào.
Nơi truyền thống gặp gỡ hiện đại
Tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, gian hàng nón lá Phạm Vấn thu hút không chỉ du khách trong nước mà cả bạn bè quốc tế. Những chiếc nón quai thao truyền thống, nón lá cọ, nón lá sen, nón lá bàng, nón trúc chỉ hay nón lá ghép xương đều được khách hàng quan tâm, mua làm quà lưu niệm.
Nón lá in hình lá Quốc kỳ được nhiều khách hàng mua về trưng bày hoặc làm quà tặng. Ảnh: Thanh Thảo.
Theo Thu Hà, giá mỗi chiếc nón dao động từ 150.000 đến 350.000 đồng, tùy loại và độ tinh xảo. “Khách mua đa phần là những người lớn tuổi, các sư thầy trong chùa hoặc các cô gái trẻ muốn chụp ảnh áo dài. Có người còn đặt làm riêng theo mẫu để biểu diễn văn hóa Việt”.
Cận cảnh bàn tay một người thợ đang hoàn thiện công đoạn làm một chiếc nón lá truyền thống. Ảnh: NVCC.
Tham gia Hội chợ Mùa Thu lần này, gian hàng nón lá Phạm Vấn không chỉ giới thiệu sản phẩm truyền thống mà còn mang lại hiệu quả giao thương rõ rệt. Trung bình mỗi ngày, gia đình bà Vấn bán được từ 10 đến 20 chiếc nón, tùy loại và mẫu mã. Điều khiến những người làm nghề cảm thấy hạnh phúc nhất không phải là doanh thu, mà là niềm vui khi thấy những chiếc nón làng Chuông được nhiều người yêu thích và tìm mua.
Bên cạnh nón lá, nón lụa còn có nhiều mẫu mã nón với những chất liệu đa dạng khác. Ảnh: Thanh Thảo.
“Có người mua nón để đội, có người lại chọn mang về bày trong nhà như một món đồ trang trí, một kỷ vật của văn hóa Việt. Mỗi lời khen, mỗi ánh mắt trân trọng của khách hàng chính là động lực để chúng em tiếp tục giữ nghề”, Thu Hà chia sẻ, nụ cười ánh lên niềm tự hào giản dị của cô gái trẻ làng nghề.
Cận cảnh làm một chiếc nón lá ghép xương. Ảnh: NVCC.
Hội chợ Mùa Thu không chỉ là dịp để các nghệ nhân, hộ sản xuất giới thiệu sản phẩm mà còn là cơ hội giao thương, quảng bá hình ảnh nón lá Việt Nam, một biểu tượng văn hóa đã in sâu trong đời sống dân tộc. Qua đó, những sản phẩm truyền thống được tái sinh trong diện mạo mới, vừa giữ được tinh thần cổ truyền vừa mang hơi thở của thời đại.
Nón lá làng Chuông nhắc người ta nhớ về vẻ đẹp mộc mạc của làng quê Việt. Ảnh: Thanh Thảo.
Giữa hàng ngàn sản phẩm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trưng bày tại hội chợ, gian hàng nón lá làng Chuông như một khoảng lặng dịu dàng, nhắc người ta nhớ về vẻ đẹp mộc mạc của làng quê Việt. Những đôi tay khéo léo, những sợi chỉ bền bỉ, những lớp lá được ép phơi kỹ càng. Tất cả hòa quyện thành câu chuyện dài về niềm đam mê, sự cần mẫn và khát vọng gìn giữ nghề xưa.
Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025 quy tụ hàng nghìn gian hàng trong và ngoài nước. Đây là sự kiện xúc tiến thương mại lớn của ngành Công Thương, nhằm kết nối doanh nghiệp, quảng bá sản phẩm Việt, đồng thời tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống.
Trong không gian đó, những chiếc nón lá làng Chuông không chỉ là sản phẩm thủ công, mà còn là biểu tượng của tinh thần Việt bền bỉ, duyên dáng và không ngừng sáng tạo.
