Bức tranh hội tụ của ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam
Từ ngày 25/10 đến 4/11/2025, Hội chợ Mùa Thu lần thứ Nhất - 2025 diễn ra trên diện tích 130.000 m2, quy tụ hơn 3.000 gian hàng của gần 2.500 doanh nghiệp trong và ngoài nước. Hội chợ năm nay mang ý nghĩa như một “tấm gương” phản chiếu năng lực sản xuất của doanh nghiệp Việt, đặc biệt ở lĩnh vực ô tô, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái định hình.
Từ những start-up công nghệ non trẻ với các giải pháp phần mềm quản lý trạm sạc, đến các doanh nghiệp truyền thống với sản phẩm săm lốp xuất khẩu sang Mỹ, hay các tập đoàn FDI, tất cả cùng khẳng định rằng, Việt Nam không chỉ là điểm đến sản xuất mà còn là nơi hình thành tri thức công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Điển hình, tại khu gian hàng công nghệ cao, start-up Nova Energy gây ấn tượng với hệ sinh thái sạc xe điện toàn diện, từ phần cứng đến phần mềm, mang thương hiệu NVCharge. Đây là một trong những doanh nghiệp Việt tiên phong trong lĩnh vực phát triển giải pháp sạc thông minh cho ô tô điện, với định hướng không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn hướng ra quốc tế.
Ông Nguyễn Viết Đức, Giám đốc sản phẩm của Nova Energy, chia sẻ rằng yếu tố cốt lõi giúp sản phẩm có thể xuất khẩu nằm ở việc đáp ứng được cả tiêu chuẩn quốc tế lẫn yêu cầu kỹ thuật riêng của từng quốc gia.
Trụ sạc xe điện tiêu chuẩn quốc tế được các kỹ sư Việt từ Nova Energy nghiên cứu và phát triển. Ảnh: Lê An
“Để làm được điều đó, doanh nghiệp cần đội ngũ nghiên cứu và phát triển (R&D) mạnh, có năng lực khoa học kỹ thuật, đồng thời sản phẩm phải được trau chuốt, đáp ứng yêu cầu khắt khe về kỹ thuật. Song song đó, việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, từ chi phí nguyên vật liệu đến chi phí sản xuất, là yếu tố quyết định để tạo lợi thế cạnh tranh về giá thành”, ông Đức thông tin.
Theo ông Đức, các sản phẩm NVCharge hiện đã được triển khai rộng rãi tại Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang và TP. Hồ Chí Minh, phục vụ nhiều thương hiệu ô tô khác nhau.
Nova Energy hiện sở hữu đội ngũ R&D gồm khoảng 20 kỹ sư, đồng thời hợp tác chặt chẽ với các trường đại học hàng đầu như Đại học Bách Khoa Hà Nội nhằm nghiên cứu và phát triển công nghệ lõi. Công ty tự chế tạo phần cơ khí, đồng thời nhập khẩu linh kiện cần thiết để đảm bảo chất lượng và độ ổn định.
Không dừng ở thị trường nội địa, Nova Energy đang từng bước mở rộng sang Campuchia và Indonesia. “Chúng tôi xác định thị trường trong nước là nền tảng, nhưng mục tiêu dài hạn vẫn là quốc tế. Nova Energy đang tiếp cận một số dự án xuất khẩu và hy vọng sớm triển khai trong thời gian tới”, ông Đức chia sẻ.
Một điểm nhấn tại hội chợ là gian hàng của Công ty Cổ phần Công nghiệp Cao su Miền Nam (Casumina), doanh nghiệp tiêu biểu trong việc thích ứng với các yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế. Casumina hiện duy trì ổn định hoạt động xuất khẩu sang Mỹ với các dòng sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, đồng thời phát triển thêm các loại lốp xe máy đáp ứng tiêu chuẩn châu Âu. Những bước đi này thể hiện nỗ lực của doanh nghiệp Việt trong việc nâng tầm thương hiệu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Sản phẩm lốp ô tô được xuất khẩu sang Mỹ. Ảnh: Lê An
Cùng với các doanh nghiệp Việt, các doanh nghiệp FDI như Hyundai Kefico cũng mang đến hội chợ những giải pháp linh kiện tiên tiến, thể hiện xu hướng hợp tác sâu rộng trong chuỗi giá trị toàn cầu. Ông Sangkyu Park, Trưởng nhóm Kinh doanh Linh kiện Ô tô 2 của Hyundai Kefico, cho biết công ty trưng bày các loại linh kiện cho hệ thống quản lý động cơ và truyền động xe điện, đặc biệt là bộ điều khiển, hệ thống sạc và bộ chuyển đổi động cơ.
“Chúng tôi đang mở rộng nhà máy chiến lược tại Việt Nam để mở rộng sản xuất, nhắm vào thị trường xe điện đầy tiềm năng, hướng tới hợp tác với các OEM trong nước, đặc biệt là VinFast, để mở ra cơ hội kinh doanh mới", ông Park chia sẻ với Báo Công Thương.
Kiến nghị nâng cao năng lực kỹ sư Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu
Từ những mô hình doanh nghiệp tham dự hội chợ có thể thấy rõ một điểm chung, năng lực kỹ sư Việt Nam đang trở thành yếu tố quyết định để Việt Nam vươn lên trong chuỗi cung ứng linh kiện ô tô. Tuy nhiên, để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, đội ngũ này cần được nâng cao hơn nữa về trình độ chuyên môn, tư duy kỹ thuật và khả năng làm chủ công nghệ.
Theo ông Nguyễn Viết Đức (Nova Energy), việc phát triển đội ngũ R&D nội địa chính là chìa khóa. “Để xuất khẩu được, chúng ta không thể chỉ dừng ở lắp ráp. Doanh nghiệp cần tự chủ công nghệ, có đội ngũ nghiên cứu hiểu sâu về điện tử, tự động hóa và phần mềm điều khiển. Việc hợp tác với các trường đại học không chỉ giúp chúng tôi tuyển dụng nhân sự mà còn tạo ra hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, nơi kỹ sư trẻ được học hỏi và ứng dụng ngay vào sản phẩm thực tế", ông Đức chia sẻ.
Ông cho rằng, bên cạnh đào tạo chuyên sâu, cần có cơ chế đặt hàng nghiên cứu từ phía doanh nghiệp đối với trường đại học. Khi đó, sinh viên kỹ thuật sẽ được tiếp xúc với yêu cầu thực tiễn của thị trường, còn doanh nghiệp được hưởng lợi từ những ý tưởng mới. Nova Energy hiện duy trì mô hình hợp tác này với Đại học Bách Khoa Hà Nội, giúp hai bên cùng phát triển sản phẩm đạt chuẩn quốc tế.
Ở góc độ doanh nghiệp FDI, ông Sangkyu Park (Hyundai Kefico) nhấn mạnh rằng các kỹ sư Việt Nam có tiềm năng rất lớn, đặc biệt trong lĩnh vực điện, điện tử và phần mềm điều khiển. Tuy nhiên, để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, cần tăng cường đào tạo chuyên sâu về công nghệ truyền động điện và bộ điều khiển tích hợp.
“Chúng tôi đang nỗ lực chuyển giao công nghệ, đào tạo kỹ năng chuyên môn cho kỹ sư Việt Nam trong lĩnh vực linh kiện xe điện, nhằm giúp họ nắm bắt xu hướng chuyển dịch từ động cơ đốt trong sang xe điện”, ông Sangkyu Park nói bày tỏ.
Ông Sangkyu Park (bên phải) cùng nhân viên của Hyundai Kefico giới thiệu về bộ chuyển đổi năng lượng trên xe điện được sản xuất tại nhà máy ở TP. Hải Phòng. Ảnh: Lê An
Trên thực tế, ngành kỹ thuật ô tô là lĩnh vực đa ngành, kết hợp kiến thức cơ khí, tự động hóa, điện - điện tử và công nghệ chế tạo máy. Chương trình đào tạo hướng tới việc trang bị cho sinh viên khả năng khai thác, sử dụng, bảo dưỡng và quản lý các dịch vụ kỹ thuật ô tô, đồng thời phát triển năng lực thiết kế, lắp ráp, cải tiến và nâng cao hiệu suất phương tiện.
Điển hình, tại Đại học Bách khoa Hà Nội, ngành kỹ thuật ô tô đặt mục tiêu đào tạo đội ngũ kỹ sư có năng lực đột phá trong thiết kế và sản xuất, đủ khả năng giải quyết những thách thức kỹ thuật hiện đại của ngành công nghiệp ô tô. Sinh viên không chỉ được học chuyên môn sâu mà còn được rèn luyện kỹ năng xã hội và khả năng làm việc trong môi trường toàn cầu.
Song song với hệ thống giáo dục đại học, các doanh nghiệp cũng đóng vai trò tích cực trong việc phát triển nhân lực chất lượng cao cho ngành. Mercedes-Benz Việt Nam cũng vừa tổ chức lễ tốt nghiệp cho 12 kỹ thuật viên thuộc Khóa 3 và Khóa 4 của Chương trình Đào tạo Nghề Song Hành Kỹ thuật viên Cơ điện tử Ô tô, nâng tổng số học viên tốt nghiệp lên 40 người kể từ năm 2019.
Chương trình được Mercedes-Benz Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Quốc tế LILAMA2 và Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức tại Việt Nam (AHK) triển khai, kết hợp lý thuyết chuẩn Đức với thực hành trên các dòng xe mới nhất. Đặc biệt, toàn bộ học viên được các Nhà phân phối Mercedes-Benz Việt Nam tài trợ 100% chi phí đào tạo, thể hiện cam kết đầu tư bền vững vào con người, nền tảng tạo nên chất lượng dịch vụ hậu mãi đẳng cấp của thương hiệu.
Hội chợ Mùa Thu không chỉ là nơi trưng bày sản phẩm mà còn là diễn đàn để doanh nghiệp Việt và các tập đoàn quốc tế có cơ hội đưa ra kiến nghị về phát triển nhân lực kỹ thuật. Việc hình thành mạng lưới kết nối giữa doanh nghiệp, trường đại học và tổ chức nghiên cứu đang trở thành xu hướng tất yếu, hướng tới mục tiêu xây dựng đội ngũ kỹ sư Việt Nam có năng lực toàn cầu.
